Dhùin na cùirtearan air a’ Mhòd Nàiseanta Rìoghail ann an Loch Abar an-diugh, fèis a tha a-nis 133 bliadhna a dh’aois, an dèidh naoi làithean de shàr-thachartas is sàr-fharpaisean Gàidhlig.

Eadar na mìltean de dhaoine, a’ gabhail a-staigh 1,900 co-fharpaiseach agus na ceudan de luchd-taisbeantais is luchd-taisbeanaidh, bu an Gearastan cridhe beòthail na Gàidhlig.

Bha mu thuaiream 10,000 duine an làthair – 10% a bharrachd air 2024 – agus leis a sin, bha e mar gun robh Loch Abar na fhèis mhòr o thoiseach gu deireadh. Ghabh prìomh thachartas ann an Alba airson cànan, cultar, spòrs is ealain na Gàidhlig os làimh 11 ionad air a’ Ghàidhealtachd eadar an 10mh is an 18mh latha dhen Dàmhair.

Thathar am beachd gun do chuir an fhèis aig an robh 300 tachartas fa leth co-dhiù £3.6 millean not ri eaconamaidh na Gàidhealtachd is iad a’ toirt togail mhòr do ghnìomhachas ionadail tron t-seachdain.

Bha àireamh nan daoine a chur ainm sìos airson co-fharpais suas am bliadhna cuideachd, gu ìre taing do phrògram Acadamaidh a’ Mhòid a tha cho soirbheachail agus a thug seachad 500 seisean oideachadh ciùil is seinn air feadh na sgìre ron tachartas. Mar thoradh air, ghabh 200 clann an àite pàirt, a’ fàgail dìleab bhuan ann an Loch Abar.

Rinn tàlant ciùil eadar Obar Dheathain is Astràilia agus Dùn Omhain is Dùn Dè air an fhèis chultarach Ghàidhlig as motha san t-saoghal, fèis a tha a’ comharradh cànan, cultar is spiorad àraidh nan Gàidheal agus ag iomairt airson àite ’s luach dhaibh ann an Alba an-diugh. Chaidh na ceudan de chuachan, gill-dhùbhlain, truinnsearan, sgiathan is buinn a thoirt seachad dha na suinn a bhuannaich tron t-seachdain.

Airson crìoch a thoirt air fèis na pròise chultarach seo le fruis, thàinig na ceudan de sheinneadairean o na còisirean cruinn is choisich iad o Ionad Nibheis, le còmhlain-phìoba Loch Abar, sgoiltean Loch Abar, Mhalaig is Àird nam Murchan ri an taobh, sìos gu Ceàrnag Chamshroin far an tog na Co-chòisirean an guth, crìoch eachdraidheil a’ Mhòid.

Chaidh bratach a’ Mhòid a thoirt dhan àite far am bi e ann an 2026 – Glaschu, Baile Mòr nan Gàidheal fiù ann an Alba an latha an-diugh.

Bha na co-fharpaisean mu dheireadh an tachartais againn an-dè, Co-fharpais nan Còisirean Sgìreil os cionn gach eile, còmhstri a bhios teann an-còmhnaidh. ’S e Ceòlraidh Ghàidhlig Ghlaschu (na GGs) ainmeil a bhuannaich Sgiath MhicShimidh is Thulaich Bhàrdainn, fo stiùir Iseabail Nic an t-Sagairt, a’ chiad turas a bha ise a’ stiùireadh nan GGs sa cho-fharpais eachdraidheil seo.

Chaidh Cuach Mairead NicDhonnchaidh ionmhainn do chòisir às an sgìre, Còisir Ghàidhlig Loch Abar thàlantach, fo stiùir Màiri Anna NicUalraig a chuir mòr-ionnas air a h-uile duine aig a’ mhòd-taighe aca le dà òran bòidheach.

Thuirt Iseabail Nic an t-Sagairt, neach-iùil Ceòlraidh Ghàidhlig Ghlaschu (na GGs): “Tha mi cho pròiseil ’s a ghabhas is air mo dhòigh ghlan leis mar a sheinn a’ chòisir, a’ gabhail a-staigh na feadhainn a nì seinn aon-neach. Bha rèiteachadh-ciùil air leth againn a rinn Raghnaid Nic an Fhùcadair dhuinn mar an t-òran a thagh sinn fhìn agus shaoil mi gun do rinn sinn fìor math leis. Air an àrd-ùrlar, bha e a’ faireachdainn gun robh sinn uile a’ seinn còmhla mar chòisir agus chan eil sin furasta air àrd-ùrlar mar seo, ach ’s e co-sheinn a rinn sinn buileach. Tha e na phribhleid agus onair a bhith nam sheasamh air beulaibh nan seinneadairean seo a tha cho tàlantach – chan eil sin cumanta idir agus tha cho pròiseil às an dòigh anns an do rinn iad seinn.”

Thuirt Màiri Anna NicUalraig, neach-iùil Còisir Ghàidhlig Loch Abar: “Bha sinn uile ann an trum cho math thairis air a’ chola-deug seo chaidh – bha fios againn gun robh a’ choimhearsnachd a’ dèanamh gu math ach cuideachd gu bheil sinn ann an coimhearsnachd anns a bheil ar caraidean is na còisirean eile a’ dèanamh cho math cuideachd. Thàinig sinn far an àrd-ùrlair is fonn math oirnn agus aig a’ cheann thall, fhuair sinn sgòr agus duais d’ a rèir – nas fheàrr buileach! Tha e cho prìseil dhomh buaidh a thoirt nam dhachaigh – tha mi air a bhith a’ fuireach ann an Àird Ghobhar ann an Loch Abar nas fhaide na àite sam bith eile nam bheatha agus rudeigin mar seo ann an àite a tha na dhachaigh dhomh, tha e sònraichte.

“Bha fios againn nach robh ann ach ar dìcheall a dhèanamh agus earbsa a bhith againn gun dùisgeadh e cridheachan san talla agus tha sinn an dòchas gun do rinn sinn dìreach sin! Tha mi air a bhith an sàs chòisirean Gàidhlig on a bha mi beag bìodach agus a bhith nam phàirt dhen rud mhòr seo, tha e mar dearbhadh dhomh agus tha mi pròiseil às na rinn sinn. Tha mi cho pròiseil à Carolyn cuideachd – an co-cheannard agam agus an leughadair Gàidhlig againn – a tha na neach-tionail ionadail a bharrachd air sin, m’ uile urram dhi!”

Chaidh duais ainmeil Ealain na Gàidhealtachd leis a’ Mhòd agus Comunn Gàidhealach Lunnainn a ghairm feasgar an-dè cuideachd ann an Taigh-ealain MhicCaluim. B’ e Catrìona Sutharlannach, o Chomann Ealain Machair Chat a fhuair an duais mhòr leis a’ phìos iom-fhillte agus ioma-bhreathach aice, Fear-faire an iar-Thuath. B’ fheudar dhan luchd-ealain Beth Robertson Fiddes agus Donaidh Rothach taghadh a dhèanamh eadar 70 pìos air leth a bh’ air an liosta ghoirid aig a’ cheann thall.

Bha an sluagh air an casan dannsaidh aig a’ chòmhlan-ciùil thradaiseanta Uibhisteach Beinn Lee cuideachd aig an Dannsa Mhòr ann an Ionad Nibheis a-raoir. Bha pailteas rìdhleachan is aoigheachd Loch Abar aig a’ chèilidh dannsa mu dheireadh seo is an t-seachdain a’ tighinn gu crìoch aighearach.

Thuirt Magaidh Choineagain, Cathraiche a’ Chomuinn Ghàidhealaich: “Thug Loch Abar fàilte air leth dhan Mhòd Nàiseanta Rìoghail 2025, a’ sealltainn dè cho làidir ’s a tha freumhan cànan, ceòl is cultar na Gàidhlig an seo. Tha an dìorras is neart a chunnaic sinn fad nan naoi làithean seo chaidh air a bhith cho brosnachail agus tha e follaiseach gu bheil spiorad nan Gàidheal beò agus gu math an seo air a’ Ghàidhealtachd agus tha sinn an dòchas gum fàg an tachartas dìleab làidir dhan cheòl is dhan Ghàidhlig.

“Tha sinn cho taingeil dhan a h-uile duine a rinn obair mhòr airson làn-soirbheas Mòd na bliadhna – eadar na com-pàirtichean, sponsairean is eagraichean dìleas againn agus na saor-thoilich, luchd-taisbeantais, co-fharpaisich is luchd-tadhail a dh’fhàg an fhèis seo cho beòthail.

“Le sùil air Glaschu ann an 2026, tha sinn a’ toirt leinn cuimhneachan an t-sàr-thachartais an seo ann an Loch Abar agus fios gu bheil pròis chultarach is buannachdan eaconamach a’ tighinn an lùib a’ Mhòid fhathast do gach coimhearsnachd air an tadhail e.”

Thuirt an Leas-Phrìomh Mhinistear, Ceit Fhoirbeis: “Tha Mòd na bliadhna seo air beòthalachd agus buntanas na Gàidhlig ann an Alba an latha an-diugh a thaisbeanadh, ’s e a’ lìbhrigeadh bhuannachdan mòra dhan eaconamaidh cuideachd.

“Bha e taiceil le bhith a’ cur solas air cuid dhe na farpaisich, luchd-planaidh agus saor-thoilich dhìcheallach a chumas cànan na Gàidhlig soirbheachail.

“Tha Riaghaltas na h-Alba a’ toirt £5.7 millean a bharrachd ann an 2025-26 do dh’iomairtean, nam measg tachartasan leithid a’ Mhòid Nàiseanta Rìoghail, airson taic a chumail ri fàs leantainneach na Gàidhlig.”

Thuirt an Comhairliche Bremner o Chomhairle na Gàidhealtachd: “Tha Mòd Nàiseanta Rìoghail sònraichte air a bhith againn, a’ taisbeanadh is a’ comharrachadh Gàidhlig, cultar is aoigheachd ainmeil Loch Abar. Bu chòir dhuinn meal a naidheachd a chur air a h-uile neach a tha air pàirt a ghabhail san tachartas shoirbheachail seo agus do choimhearsnachdan Loch Abar airson a bhith nan aoighean air leth.

“Tha am Mòd a’ sealltainn carson a tha a’ Ghàidhlig agus an cultar nan so-mhaoinean luachmhor dhan sgìre againn. Tha sàr bhuannachdan sòisealta is eaconamach nan lùib, agus tha na naoi làithean seo air misneachd mhòr a thoirt dhuinn a thaobh àm ri teachd a’ chànain.”

Thuirt Rob Dickson, Ceannard a’ Ghnìomhachais is nan Tachartasan aig VisitScotland: “Tha am Mòd Nàiseanta Rìoghail na thachartas cho mìorbhaileach a sheallas dhuinn beartas cultar is dualchas na Gàidhlig ann an Alba agus b’ e Loch Abar na àrd-ùrlar air leth do Mhòd na bliadhna.

“Thairis air naoi làithean, ann an iomadh ionad, bha cànan, cultar, spòrs is ealain na Gàidhlig ri fhaicinn is daoine o cheithir rannan ruadh an t-saoghail a’ tadhal air a’ Ghàidhealtachd a ghabhail tlachd ann an rud a tha na phàirt de dhearbh-aithne chultarach ar dùthcha.

“Mar phàirt dhen mheasgachadh mhòr againn de thachartasan is fèilltean, tha am Mòd Nàiseanta Rìoghail na phrìomh thachartas a chuireas spionnadh ann an eaconamaidh turasachd na h-Alba agus ag ath-dhaingneachadh do chàch gu bheil sinn am measg brod nan àitichean airson turasachd is tachartasan.”

Thuirt Ealasaid Dhòmhnallach Ceannard (CEO) Bhòrd na Gàidhlig: “Abair Mòd! Meal a naidheachd air a’ Chomunn Ghàidhealach agus a’ chomataidh ionadail airson seachdain iongantach làn cultar is coimhearsnachd a chur air dòigh agus an raon farsaing de cho-fharpaisean agus thachartasan a lìbhrigeadh. Aig a’ chridhe, bha Gàidhlig mar dhraibhear sòisealta, cultarail is eaconamach cudromach. Bu chòir do Loch Abar a bhith gu math moiteil às na tha iad air a choileanadh, agus tha sinn a’ guidhe gach soirbheachas do Ghlaschu agus sinn a’ coimhead air adhart ri bhith a’ tighinn còmhla an ath-bhliadhna.”

Thuirt Iain Robastan, an cathraiche comataidh ionadail aig Mòd Loch Abar 2025: “Tha e na dhùbhlan mòr do sgìre sam bith fèis aig a bheil inbhe cho mòr ’s a tha aig a’ Mhòd Nàiseanta Rìoghail, rud a dh’fheumas uiread a phlanadh. Ach ’s e an fheadhainn a thig ga fhaicinn a nì an draoidheachd. Leis a sin, as leth gach neach a rinn obair cho cruaidh sa chùlaibh, a’ toirt dhuinn Mòd na bliadhna, ur taing dhuibh uile, do gach co-fharpaiseach, britheamh, neach-ealain, neach-ciùil, òraidiche agus neach-amhairc a rinn Mòd na bliadhna 2025 cho soirbheachail ’s a bha iad còmhla.”

Thuirt Bailie Annette NicGilleChrìosda, Cathraiche Ghlaschu Bheò agus Neach-tionail na Cathrach airson Cultar, Spòrs is Dàimhean eadar-nàiseanta: “Tha sinn a’ dèanamh fiughair cho mòr is am Mòd Nàiseanta Rìoghail a’ tilleadh a Ghlaschu san Dàmhair 2026. Tha sinn air ar bioran gum bi sinn a’ toirt aoigheachd dhan fhèis chultarach ainmeil seo ann am bliadhna shònraichte de thachartasan sa bhaile, ri taobh Geamannan a’ Cho-fhlaitheis is mòran eile.

“’S ann an Glaschu ’s a tha an àireamh as motha de Ghàidheil taobh a-muigh nan Eilean Siar agus sin ceangal làidir eachdraidheil ris a’ Ghàidhlig. Thàinig fàs mòr air an ùidh agus com-pàirteachas sa chànan sna bliadhnaichean seo chaidh; sa chunntas-sluaigh mu dheireadh, ann an 2022, chunnaic sinn gun deach àireamh nan daoine aig a bheil ìre de Ghàidhlig suas am measg luchd-còmhnaidh Ghlaschu 84%. Tha sinn airson togail air seo – a’ brosnachadh ealain chruthachail na Gàidhlig agus com-pàirteachas anns a leithid agus meas oirre – Plana nan Ealan Gàidhlig 2025-2029, a chuir sinn air bhog na bu tràithe am bliadhna, a’ sealltainn gu bheil sinn an dealas dha.

“Tha sinn a’ tuigsinn dè cho luachmhor ’s a tha e dèanamh cinnteach gum bi cothrom an dà chuid aig an fheadhainn le Gàidhlig agus as a h-aonais tlachd a ghabhail ann an tachartasan is gnìomhachdan a chumas taic is a neartaicheas cànan, ealain, ceòl is cultar na Gàidhlig – a’ cur spionnadh sa bhuaidh shòisealta agus san tabhartas eaconamach a nì iad. Leis a sin, tha e air leth cudromach dhan bhaile gum bi cothrom againn aoigheachd a thoirt dhan Mhòd Nàiseanta Rìoghail, prìomh fhèis chultarach na Gàidhlig.”

Fhuair am Mòd taic o EventScotland, na phàirt de VisitScotland, Bòrd na Gàidhlig, Comhairle na Gàidhealtachd, Riaghaltas na h-Alba, Cailleannach Mac a’ Bhriuthainn, BBC ALBA, Alba Chruthachail agus SQA am bliadhna.

Tillidh Mòd Nàiseanta Rìoghail a Ghlaschu ann an 2026, eadar 9mh is 17mh dhen Dàmhair. Tha toraidhean slàna na seachdaine an seo.

« Back to Mòd News List