​Thàlaidh deireadh-seachdain an fhosglaidh sluagh mòr gu Mòd Nàiseanta Rìoghail 2025 ann an Loch Abar is e a’ tòiseachadh air ceum deiseil le sluagh na fèise is gar fàgail air ar bioran mu na tha romhainn tron t-seachdain air fad.

Chaidh a stèidheachadh leis a’ Chomunn Ghàidhealach ann an 1891 airson teagasg, ionnsachadh is cleachdadh na Gàidhlig a bhrosnachadh ach cha robh nòisean aig daoine aig an àm dè cho cudromach ’s a dh’fhàsadh an tachartas seo – agus chan eil coltas sam bith gu bheil an taic dhan fhèis seo a’ dol an lughad idir.

Thàinig an dà chuid muinntir an àite agus luchd-tadhail cruinn aig blàran-iomain Loch Abar a dh’fhaicinn grunn sgioba ionadail a’ toirt buaidh. Choisinn Lunn Dà Bhrà Cupa Òigridh a’ Mhòid agus bhuannaich Loch Abar Cupa nam Ban, a’ togail Geall-dùbhlain LearnGaelic an dèidh dhaibh buannachadh air peanasan. Chaidh an latha le Baile a’ Chaolais ann an Cupa nam Fear is choisinn iad Geall-dùbhlain na h-Aghaidh Mòire aig an Àird.

Bha Pàirc Àrd-sgoil Loch Abar a cheart cho trang, le sgioba nam fear aig Comann Buill-choise Alba a’ cur fallais air a’ chiad latha dhen champa trèanaidh aca a mhaireas dà latha. Tha Alba FA, guth Gàidhlig ann an saoghal a’ bhuill-choise, a’ cleachdadh ball-coise mar chulaidh-cheangail is brosnachaidh agus airson fàs a thoirt air a’ Ghàidhlig.

Air taobh eile na fèise, bha cha mhòr 200 co-fharpais ann an ceòl is cultar na Gàidhlig a’ tòiseachadh, a’ gabhail a-staigh latha mòr de cho-fharpaisean ann an ceòl traidiseanta eadar an fhìdheall, am bogsa-ciùil is am piàno agus farpaisean pìobaireachd a’ Mhòid, rud a bhios teann an-còmhnaidh.

Bha a’ phìobaireachd òigridh ’s inbheach a’ dol ann an Àrd-sgoil Loch Abar agus ’s e Cameron May à Dillarburn ann an Siorrachd Lannraig a Deas a choisinn Pìobaireachd prìomh dhuais na pìobaireachd agus Ìre A.

Ann am pìobaireachd òigridh, chaidh an latha le Lily Robertson, aois 16, o Àrd-sgoil an Òbain a choisinn an W.G.G. ’S e Wilson Trophy ann am buidheann pìobaireachd 16-18 agus Charlie Mack, aois 16, o Àrd-sgoil Preston Lodge ann an Lodainn an Ear a bhuannaich Cupa Fiùsailearan Rìoghail na Gàidhealtachd ann am buidheann 16-18 ‘Caismeachd, Srath Spè is Rìdhle’. Sa bhuidheann 16-18 ‘ Port grad-charach is port cruinn’, ’s e Ùistean Raghnaill MacAnndrais a bhuannaich, a’ togail Geall-dùbhlan Dùghall Caimbeul MacComhain (An t-Òban).

Sa cho-fharpais fo aois 16 ann am pìobaireachd, ’s e Seumas Silcock, aois 14 às an Eaglais Bhreac a bhuannaich duais aig a’ Mhòd a’ chiad turas, a’ togail Geall-dùbhlain Cuimhneachan an t-Ollaimh DS MacLagain. Choisinn Seumas cuideachd an dàrna àite ann an co-fharpaisean ‘Caismeachd 2/4’ fo aois 16 agus ‘Srath Spè is Rìdhle’ fo 16.

’S e Seonaidh Forrest às an Eilean Sgitheanach, o Àrd-sgoil a’ Phluic a choisinn duais ‘Caismeachd 2/4’ fo 16, a’ toirt dhachaigh Cuach Ruairidh Rothaich ach ’s e Harris Morford o Acadamaidh Locarbaidh a choisinn a’ chiad àite sa buidheann ‘Srath Spè is rìdhle’ fo 16.

Dhan fheadhainn a tha dèidheil air na h-ealain, chaidh taisbeanadh Duais Ealain na Gàidhealtachd 2025 fhosgladh gu h-oifigeach ann an Taigh-ealain MhicCaluim sa Ghearastan – agus na lùib, chaidh na h-obraichean-ealain a th’ air a’ gheàrr-liosta am-bliadhna fhoillseachadh.

Thagh na britheamhan, Beth Robastan Fiddes agus Donaidh Rothach, iad fhèin nan sàr luchd-ealain cuideachd, an 12 obair-ealain a leanas dhen 70 a tha gan taisbeanadh o fheadh na Gàidhealtachd is nan Eilean:

• Stacks at Mangersta le Lillian Crichton, Open Studios Hebrides

• Cnoc Fuar le Mike Darling, An Tobar agus Tèatar Mhuile

• Falls le Laura Donkers, Comann Ealain Uibhist

• The World’s on Fire le Christine NicEòghainn, Comann Ealain Inbhir Nis

• Narrowlands le Daniel Freytag, Artmap Earra-Ghàidheal

• George’s Window of Contentment le Carole Gutteridge, Comann Luchd-ealain Bhàideanach is Shrath Spè

• Washed Up/Bàrrlach le Anna Nic an Fhithich, Urras-ealain An Ealdhain, Loch Abar

• High Up le Stephen Redpath, An Talla Solais, Ulapul

• Tràigh – “Ciamar nach do mhair an reothart” le Charlie Scott, Club nan Ealan Albannach

• Borrowdale le Debbie Shepherd, Comann Luchd-ealain Bhàideanach is Shrath Spè

• Fear-faire an iar-thuath le Catrìona Sutharlannach, Comann Ealain Machair Chat

• Who Controls the Past Controls the Future, Who Controls the Present Controls the Past le Iain MacGilleBhàin, Comann Ealain Inbhir Nis.

Mairidh an taisbeanadh poblach gu ruige Disathairne 18mh dhen Dàmhair agus thèid na duaisean a thoirt seachad Dihaoine 17mh dhen Dàmhair 12:30f. Gheibh an neach a bhuannaicheas agus buidheann ionadail nan ealan aca £1,000 còmhla am-bliadhna agus cothrom na h-obraichean a shealltainn aig a’ Bhriggait ann an Glaschu, taing dha Wasp Studios.

’S e cuirm-chiùil Ar Cànan ’s Ar Ceòl air a bheil fèill mhòr an-còmhnaidh a thug latha comharradh na Gàidhlig gu crìoch. Fo stiùir bata-ciùil Eòghainn MacEanraig à Loch Abar, fhuair an luchd-èisteachd feasgar de cheòl is dannsa.

Bha taisbeantasan ann le còmhlain-phìoba, còisirean Gàidhlig, Comann Srath Spè ’s Rìdhleachan Loch Abar, Cèilidh air Chuairt le Fèis Loch Abar, am buidheann ‘Sealladh’ o Àrd-sgoil Àird nam Murchan agus an Jane Douglas School of Dance. Agus a bharrachd air sin, còmhlan-taighe glè shònraichte le luchd-ciùil Loch Abar, Eòghann e fhèin, Raonaid Nic an Fhùcadair, Aonghas MacNeacail, Ros MacMhàrtainn agus Raibeart Nairn.

Mar a tha an treas latha dhen Mhòd Nàiseanta Rìoghail 2025 air fàire, tha cothrom cnuasachaidh is adhraidh ann aig Seirbheis Eaglais a’ Mhòid a bhios ann an Eaglais Baile Dhonnchaidh aig 2.30f agus thèid an t-seirbheis a bheò-chraoladh air BBC Radio nan Gàidheal.

Suas pìos dhen fheasgar bidh Ceòl Soisgeulach Ceilteach ann an Eaglais Baile Dhonnchaidh cuideachd, a’ toirt taing tro mheadhan na Gàidhlig, ceòl is òrain, a’ tòiseachadh aig 7f.

Thuirt Seumas Greumach, Àrd-oifigear Gnìomha a’ Chomuinn Ghàidhealaich aig an ìre-sa: “Tha e cho mìorbhaileach Gàidhlig a chluinntinn anns gach oisean dhen Ghearastan agus a’ faicinn ealain, cultar is spòrs a’ chànain air feadh an àite, rudeigin nach tachair ach aig a’ Mhòd.

“Tha e a’ sealltainn dhuinn cho soilleir na chuireas sinn air saod ma thig sinn cruinn còmhla a chomharradh rud agus, tha mi an dòchas, gun toir e brosnachadh do Ghàidheil òga às ùr an struileag a thogail, a dhèanamh cinnteach gun soirbhich am Mòd Nàiseanta Rìoghail e fhèin agus a’ Ghàidhlig aig a chridhe o ghlùin gu glùin.”

A’ coimhead air adhart gu Diluain 13mh dhen Dàmhair, bidh pailteas rudan ann a chòrdas do Ghàidheil òga agus do dhaoine a th’ air ùr-thighinn dhan a’ chànan. Bidh seisean Bookbug ann dhan fheadhainn fo aois còig, le sgeulachdan, òrain is rannan agus bidh fàilte ro mhàthraichean, athraichean is luchd-cùraim.

Dhan fheadhainn sa bhun-sgoil, bidh club Sradagan do chlann Ghàidhlig agus bidh cothrom dhan fheadhainn eadar 7 is 11 bliadhna a dh’aois a dhol an sàs telebhisean le sgioba CBBC ALBA agus dhan fheadhainn eadar 8 is 12 cothrom bòrdadh-seasaimh ionnsachadh. Do dheugairean aig a bheil Gàidhlig, bidh cothrom air grad-chùrsa ann an cruthachadh susbainte agus saothrachadh video mar phàirt de bhuidheann Cruth.

Tha pailteas ann do Ghàidheil de dh’aois sam bith eadar deas-ghnàth Duaisean Litreachais na Cloinne, bùth-obrach Moladh Eisirean, a’ chiad chèilidh teaghlaich (bidh fear eile ann) agus A’ Seinn na Pìoba air an fheasgar.

Fhuair am Mòd taic o EventScotland, na phàirt de VisitScotland, Bòrd na Gàidhlig, Comhairle na Gàidhealtachd, Riaghaltas na h-Alba, Cailleannach Mac a’ Bhriuthainn, BBC ALBA, Alba Chruthachail agus SQA am bliadhna.

Thig Mòd Nàiseanta Rìoghail ann an Loch Abar gu crìoch air an 18mh dhen Dàmhair. Gheibhear tiocaidean airson na tachartasan mòra aig https://buytickets.at/ancomunn.